KEMALPAŞA’DA KİRAZ HASAT ZAMANI

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Dr. Ahmet ÖZKEN
Gümrük Müşaviri & Öğretim Görevlisi
Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Meclis Üyesi –
Kemalpaşa Tarım Destekleme ve Geliştirme Derneği (KEMTAR) Yönetim Kurulu Başkanı

Türkiye Dünya Kiraz üretiminde birinci sırada yer almaktadır. Aşağıdaki tabloda son 20 yıl dikkate alınarak hazırlanmış olan 2000, 2010, 2020 yılı ve geride bıraktığımız 2023 yılının “Kiraz Üretimindeki ilk 5 ülke ve yıllık ürettikleri Kiraz Tonajları” gösterilmektedir.

Yukarıdaki tabloda da görüleceği üzere ülkemiz Dünya Kiraz Üretiminde birinci sırada yer almaktadır. Dünya üzerinde yıllık yaklaşık olarak 2,5 Milyon Ton Kiraz üretilmektedir. Bu üretimin yaklaşık olarak %25’ini Türkiye üretmektedir.

Kiraz üretiminde her daim birinci sırada olan ülkemizin Kiraz İhracatından elde ettiği gelirler pek iç açıcı değildir. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda ve Tarım Örgütünün 2023 yılı verilerine göre Kiraz üreticisi olan ülkelerin Kiraz İhracatından elde ettikleri gelirleri aşağıdaki tabloda görebiliriz.

Tabloda da görüldüğü üzere Dünya Kiraz üretiminde 667 Bin Ton ile ilk sırada yer alan Türkiye’nin Kiraz İhracatından dolayı kasasına giren döviz tutarı 215 milyon USD iken, Kiraz üretiminde 478 Bin Ton ile ikinci sırada olan Şili’nin Kiraz İhracatından dolayı kasasına giren döviz tutarı 1 Milyar 767 milyon USD olmuştur. Yani Şili Kiraz İhracatından dolayı kasasına Türkiye’nin SEKİZ KATINDAN DAHA FAZLA döviz gidisi sağlamıştır. Şili Dünya Kiraz İhracatının %40’ını Türkiye ise yalnızca %4’ünü gerçekleştirmektedir.

Kemalpaşa bölgesi yıllık yaklaşık 85 bin Ton Kiraz üretimi ile Türkiye’de en fazla Kiraz üreten bölge konumundadır. Aynı zamanda Kemalpaşa Ovası (içinde Bağyurdu, Yiğitler, Ören, Armutlu, Halilbeyli ve Sancaklı Bozköyü barındıran) “Kuzey yarım kürenin ilk Kiraz hasadının yapıldığı” bölge olarak kayıtlara geçmiştir. İçinde bulunduğumuz 2024 yılında ilk Kiraz hasadı Nisan ayının son haftasında başlamış olup hali hazırda devam etmektedir. Ziraat Odası kayıtlarımıza göre bölgemizde yaklaşık olarak yedi bine yakın “Kiraz Üreticisi” bulunmaktadır. Bu kişileri aileleri ile birlikte hesapladığımızda Kiraz üretimi ve satış konusunun Türkiye’nin en çok Kiraz üretilen bölgesi olan Kemalpaşa ovasında 30 binden fazla kişiyi ilgilendiren bir konu olarak göze çarpmaktadır.

Üreticiler hasat öncesinde bir yıl boyunca “Kiraz Ağaçları”na gözleri gibi bakarlar, İlkbaharda Taban gübresi, hasattan önce verilen azot, fosfor gübresi, çapası, çiçekten önce ve çiçek dökünce verilen monilya ilacı, karabenek ilacı, iç kurdu ilacı, otunu biçmesi, budaması, v.b. bir çok işleme tabi tutulur. Kullanılan bir çok materyal İthalata dayalı olduğu için “Döviz Kurları” ve “Mazot Fiyatları” tüm maliyetleri otomatik olarak etkiler. Hasat zamanında da bugün itibarıyla yaklaşık olarak 800-1000.-TL aralığındaki “Günlük İşçilik Yevmiyesi”ni eklediğimizde üreticilerimizin bu maliyetler karşısında ezilmesi söz konusu olmaktadır.

Tüm bu bilgiler ışığında bir yıl boyunca ciddi emekler sarf ederek hasat zamanını bekleyen “Kiraz Üreticilerimiz” hasat zamanında doğal olarak kirazlarını değerinde satmak istemektedirler. Hasat zamanında mesai sabah 6’da başlar. Saat 10’a kadar ilk parti kirazlar toplanır, kahvaltı molasından sonra kirazlar ayıklanır ve pazara satmaya (yeri belli olması için) götürülür. İkinci parti bahçe mesaisi saat 14’e kadar sürer. 15’ten sonra üretici pazarda alıcı bulamaz. Çünkü aracıların hepsi ilçenin muhtelif mahallelerinde ve sokak aralarında, tuttukları köşe başlarında bulunmaktadır. Kirazın başkenti olan Kemalpaşa’da düzenli, denetlenebilen ve kontrol edilebilen BİR TANE BİLE KİRAZ ALIM YERİ BULUNMAMAKTADIR. Aracılar aldıkları kirazları ya iç piyasa halcilere ya da ihracatçılara verirler. İç piyasa kirazları direkt olarak hallere gider. İhracat malları ise Kemalpaşa’da BİR TANE BİLE TESİS OLMADIĞI için 140 Km. öteye Alaşehir’e gider, işlenir paketlenir ve yurtdışına gönderilir.

Kemalpaşa’daki Kiraz üreticimizin sıkıntılarını giderebilmek adına;

1) İçinde Yerel Yönetim (İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Kemalpaşa Belediyesi), Kamu kurumları (Kaymakamlık, Tarım İlçe), Ziraat Odası, Kooperatif yetkilileri, Üniversite Ziraat Fakültesi akademisyenleri ve bu işi yıllardır bilinçli olarak yapan “Akil Çiftçilerden” oluşan bir “Çalışma Grubu Kurulmalı” ve hızlıca “Eylem Planı ve Stratejisi” belirlenip harekete geçilmeli,

2) Mevcut Kooperatif (ler) güçlendirilmeli ya da bütün esas ve kuralları önceden belirlenmiş olan (Tıpkı Tire Süt kooperatifinde olduğu gibi) yeni bir Kooperatif kurulmalı,

3) Kooperatif mutlaka “Profesyonellerce” yönetilmeli, çiftçinin maliyetlerinin düşmesi açısından tüm satın almalar (Gübre, zirai ilaç, mazot, kutu, ambalaj. işçilik v.b.) ve tüm satışlar (iç piyasa veya ihracat) bu profesyonellerce yönetilmeli,

4) Kooperatifin mutlaka “Yerel Yönetimler” ve “Kamu İdareleri” tarafından desteklenmesi ve yalnız bırakılmamasının temin edilmesi,
5) “Taban Fiyat” uygulaması ve “Garanti Alım Sözleşmeleri” nin hayata geçirilmesi,

6) İçinde tüm alıcıları barındıran, denetlenebilir, kontrol edilebilir düzenli bir “Kiraz Alım Yeri”nin tesis edilmesi, (Tıpkı Sancaklıbozköy’de olduğu gibi)

7) Kirazı Katma Değerli ürün haline getirebilmek adına ikinci (çıkma) kirazların kurutularak pasta / kek pazarlarında (özellikle AB üyesi ülkelerde yaygın) , sapların ise yine kurutularak “Kiraz sapı Çayı” olarak pazarlamasının (Özellikle Uzakdoğu ülkelerinde) ve işlenerek soğuk havada bekletilmek suretiyle paketlenip satılabilmesini sağlayan bir “Kiraz İşleme, Kurutma ve Paketleme Tesisi” nin kurulması,
8) İtalya, Fransa ve İsviçre’deki “Üzüm ve Şarap Üreticileri” modelini, Amerika, Kaliforniya ve Şili’de ki “Kiraz Üreticileri”nin gerçekleştirdikleri ve “Gurme Turizmine” katkı sunan örneklendirmeleri Kemalpaşa’da da yapabilmek adına “Orta ve uzun vadeli bir eylem planı” hazırlanıp hızlıca hayata geçirilmesi gerekmektedir.

Tüm bu çözüm yolları ve “Çalışma Grubunun” alacağı kararlar hızlıca planlı bir şekilde hayata geçirilmeli ve Türk Patent Enstitüsü tarafından “Coğrafi İşaret Tescili” alınmış olan Kemalpaşa Kirazı katma değerli ürün haline getirilmeli ve Üreticilerin hak ettiği konuma gelmeleri sağlanmalıdır.

Bu vesile ile tüm “Kiraz Üreticilerimizin” hasatlarının bol ve bereketli olmasını dilerim.